Sieci terrorystyczne dżihadystów – AKI
Al-Kaida w Iraku (AKI) to sieć komórek terrorystycznych założona przez Abu Musaba al-Zarkawiego w 2004 r. Był on jednym z przywódców organizacji Ansar al-Islam (AI). Sukcesorką AI była założona przez al-Zarkawiego sieć komórek nosząca nazwę „Ruch Monoteizmu i Dżihadu” (Dżamaat al-Tawhid wal-Dżihad). Na przełomie września i października 2004 r. zmieniła ona swoją nazwę na „Organizację al-Kaidy w Kraju Dwóch Rzek”. Częściej używanym terminem odnoszącym się do struktury stworzonej przez al-Zarkawiego jest jednak nazwa „Al-Kaida w Iraku”. AKI to w istocie zbiór quasi samodzielnych komórek (brygad) funkcjonujących na obszarze całego Iraku, wzorujących się na taktyce spopularyzowanej przez al-Zarkawiego. Taktyka ta była związana od samego początku z wykorzystaniem improwizowanych ładunków wybuchowych (IEDs) umieszczanych także na samochodach (VBIEDs), zamachowców-samobójców atakujących irackich cywili, policjantów, żołnierzy oraz żołnierzy koalicji sił międzynarodowych. 15 października 2004 r. amerykański Departament Stanu uznał AKI za „zagraniczną organizację terrorystyczną” zagrażającą interesom i obywatelom tego kraju. Jedną z najliczniej reprezentowanych grup terrorystycznych w Iraku, z którą komórki al-Zarkawiego nawiązały współpracę była Salaficka Grupa Modlitwy i Walki (SGMiW).
Al-Zarkawi był ostro krytykowany za wybór radykalnej taktyki. Ajman al-Zawahiri w swoim liście skierowanym do przywódcy AKI datowanym na 9 lipca 2005 r. przestrzegał go przed krótkowzrocznością. Zadaniem dżihadystów w Iraku nie było bowiem tylko pokonanie Amerykanów, ale także realizacja konkretnych zamierzeń politycznych, w tym m.in. utworzenie islamskiego państwa. Modus operandi wybrany przez AKI zdaniem al-Zawahiriego nie przysparzał popularności dżihadystom i pośrednio negatywnie wpływał na poziom legitymacji działań dżihadystów w tym kraju.
Amerykanom udało się wyeliminować Abu Musaba al-Zarkawiego w dniu 7 czerwca 2006 r. Atak z powietrza przy użyciu samolotu F-16 zniszczył dom w Hibhib w pobliżu Bakuby w Iraku, śmiertelnie raniąc al-Zarkawiego. Jego śmierć nie zastopowała działalności komórek ruchu w tym kraju. Ograniczyła natomiast na pewien czas ich aktywność. Na czele AKI po śmierci al-Zarkawiego w drugiej połowie 2006 r. stanął Abu Ajjub al-Masri (vel Abu Hamza al-Muhadżir). Zginął on wraz z al-Bagdadim 19 kwietnia 2010 r. w wiosce Thor Thor pod Bagdadem.
Logo: Al-Kaida w Iraku
W styczniu 2006 r. ogłoszono powstanie Rady Konsultacyjnej Mudżahedinów (RKM), w ramach której AKI połączyła się z mniejszymi grupami bojowników. W tym samym roku powstało Islamskie Państwo Irackie (IPI). Na jego czele stanął Abu Omar al-Bagdadi, zaś w kwietniu 2007 r. ministrem wojny został al-Muhadżir. W skład tej grupy weszło osiem mniejszych organizacji (zdominowanych przez AKI), odwołujących się do ideologii salafickiej. Głównym celem IPI stało się odtworzenie kalifatu i wyzwolenie Palestyny. Członkowie IPI zobligowali przywódców pozostałych grup partyzanckich do podporządkowania się al-Bagdadiemu. W efekcie animozje i rywalizacja pomiędzy dżihadystami, a nacjonalistami zaczęły narastać. Poddawano w wątpliwość m.in. istnienie al-Bagdadiego. Sunnicy nacjonaliści oponowali natomiast przeciwko koncepcji federalizmu, uważając, że istnienie wspólnego państwa pozbawi ich znaczących dochodów z eksportu ropy naftowej. Rywalizacja pomiędzy dżihadystami i nacjonalistami przybrała na sile w marcu 2007 r., kiedy dżihadyści z AKI zamordowali Harita Dahira Kamisa al-Dariego przywódcę Rewolucyjnych Brygad 1920. Miesiąc później w zamachu zorganizowanym przez dżihadystów zginęło około trzydziestu członków Armii Islamskiej w Iraku.
Na początku 2010 r. IPI opublikowało dokument noszący tytuł „Strategiczny Plan Poprawienia Politycznej Pozycji Islamskiego Państwa w Iraku”. W dokumencie tym zawarto rozważania odnośnie kilku istotnych scenariuszy rozwoju sytuacji w tym kraju. W ramach każdego z nich wskazano konkretne zadania stojące przed AKI. Wśród najważniejszych wymienić można: dążenie do zjednoczenia grup dżihadystów w Iraku; zmianę czy też dostosowanie taktyki działań wojskowych do ograniczonej konfrontacji z siłami amerykańskimi i wyeliminowanie umiarkowanych nacjonalistów irackich, opowiadających się za współpracą z siłami zachodnimi.
