Dżihadyzm

Termin „dżihadyzm” jest relatywnie nowym określeniem. Wedle Thomasa Hegghammera pojawił się w analizach akademickich dopiero w dekadzie lat dziewięćdziesiątych XX wieku. Jest de facto neologizmem, którego w żaden sposób nie da się umiejscowić w historii politycznej i religijnej świata islamskiego. Podobnie jak w przypadku etykiety organizacji Osamy bin Ladena (Al-Kaida) także i w tym przypadku termin ten został spopularyzowany nie tylko w środowiskach naukowych i decydenckich świata zachodniego, ale także wśród islamskich radykałów. Dżihadyści uważają siebie za awangardę świata muzułmańskiego, która stoi na straży czystości wiary muzułmańskiej (a więc kierunku wskazanego przez Mahometa i pierwszych kalifów).

Korzenie współczesnego „dżihadyzmu” można znaleźć w doświadczeniach grup islamskich w Egipcie już w dekadzie lat sześćdziesiątych XX wieku. Podobne grupy zaczęły działać w Syrii czy Arabii Saudyjskiej już w ostatnich dwóch dekadach ubiegłego stulecia. Dżihadyzm jest dziś konsekwencją niepełnej modernizacji świata muzułmańskiego. Farhard Khosrokhavar używa w tym przypadku terminu „przewrotna modernizacja”, poprzez którą rozumie rozbijanie tradycyjnych wspólnot poprzez siły rynkowe i działalność państwa. Jednostki stają się częściowo wyzwolone z więzów tradycyjnych relacji, korzystając w niepełny sposób z politycznych i ekonomicznych owoców owej modernizacji. Częściowa partycypacja bardzo rzadko rodzi pozytywne skutki społeczne, prowadząc najczęściej do pojawienia się frustracji i niezadowolenia. Dżihadyzm oferuje w tym przypadku trwałe zaczepienie i źródła identyfikacji w szybko zmieniających się strukturach społecznych. Abu Ajman al-Halili i inni przywódcy grup muzułmańskich radykałów  w swych wypowiedziach i publikacjach, zwłaszcza w obecnej dekadzie, podkreślają, iż dżihadyzm przybrał dziś postać globalnego islamskiego ruchu społecznego opartego na doktrynie, ideach, edukacji oraz politycznych i wojskowych działaniach, mającego doprowadzić do stworzenia nowego cywilizacyjnego projektu. Abu Musab al-Suri stwierdził natomiast, iż pod tym terminem rozumieć należy zespół organizacji, grup, zgromadzień, intelektualistów i jednostek, które kierują się ideologią zbrojnego dżihadu przeciwko istniejącym świeckim reżimom w krajach muzułmańskich, które odstąpiły od wiary islamskiej w zakresie tworzenia prawa oraz podporządkowały się i rozpoczęły współpracę z rządami, które uważać należy za wrogów muzułmanów.